Τι σχέση έχει ο Αϊνστάιν, ένα ψάρι και το εκπαιδευτικό σύστημα;
«Όλοι είναι ιδιοφυΐες. Αλλά αν κρίνεις ένα ψάρι από την ικανότητα του να σκαρφαλώσει σε ένα δέντρο, θα περάσει όλη τη ζωή του νομίζοντας ότι είναι ηλίθιο.»
Η φράση αυτή κυκλοφορεί πολύ στο διαδίκτυο και το Facebook και αποδίδεται στον Άλμπερτ Αϊνστάιν. Το είπε όμως τελικά αυτό ο Αϊνστάιν; Τι σχέση έχει ο Αϊνστάιν τελικά με αυτή τη φράση;
Δεν υπάρχει ουσιαστική απόδειξη ότι ο Αϊνστάιν έκανε αυτή τη δήλωση. Όλα ξεκίνησαν από το βιβλίο αυτοβοήθειας του 1955 “Ο ρυθμός της ζωής: Ζώντας κάθε μέρα με πάθος και με σκοπό» του Matthew Kelly που περιείχε ένα κεφάλαιο με τίτλο “Όλοι είναι ιδιοφυΐες” το οποίο ξεκινάει ως εξής:
Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν είπε: «Όλοι είναι ιδιοφυΐες. Αλλά αν κρίνεις ένα ψάρι από την ικανότητα του να σκαρφαλώσει σε ένα δέντρο, θα περάσει όλη τη ζωή του νομίζοντας ότι είναι ηλίθιο.» Η ερώτηση που έχω εγώ για εσάς είναι «Εσείς σε τι πράγμα ακριβώς είστε ιδιοφυΐες;”
Η αναφορά αυτή παραπέμπει σε ένα μακροχρόνιο αλληγορικό πλαίσιο. Δηλαδή δεν είναι σωστό να κρίνουμε ένα ζώο, εστιάζοντας σε μια δεξιότητα που δεν διαθέτει αυτό το πλάσμα. Ένα ψάρι είναι εξειδικευμένο να κολυμπά εξαιρετικά, και η ικανότητά του να σκαρφαλώσει σε ένα δέντρο είναι ανύπαρκτη ή υποτυπώδης. Στον τομέα της εκπαίδευσης αυτή η αλληγορία έχει χρησιμοποιηθεί επανειλημμένα για περισσότερα από εκατό χρόνια. Ως εκ τούτου, αυτή η δήλωση είναι χτισμένη σε ιδέες που έχουν κυκλοφορήσει μεταξύ των εκπαιδευτών για πολλές δεκαετίες.
Από τότε βρέθηκαν πολλές παρόμοιες αλληγορικές ιστορίες για το παράδοξο εκπαιδευτικό σύστημα, με σχολεία που απαρτίζονταν από ζώα. Αυτές οι ιστορίες υπήρχαν πολύ πριν αποδοθεί η φημισμένη φράση στον Αϊνστάιν και πιστεύεται ότι από εκεί προήλθε.
Μια από αυτές είχε δημοσιευτεί στη Boston Herald το Μάιο του 1946:
Και τώρα θα καταλάβεις τι σχέση έχει ο Αϊνστάιν, ένα ψάρι και το εκπαιδευτικό σύστημα.
“Μια φορά και ένα καιρό τα ζώα αποφάσισαν να πάνε στο σχολείο. Το πρόγραμμα σπουδών τους περιελάμβανε τρέξιμο, αναρρίχηση, πτήση και κολύμπι.
Η Πάπια ήταν πραγματικά πολύ καλή στο κολύμπι αλλά υστερούσε πολύ στα υπόλοιπα. Έτσι έμενε εκεί μετά το σχολείο κάνοντας ενισχυτική για να γίνει καλύτερη στο τρέξιμο και στο σκαρφάλωμα. Αλλά αυτό είχε ως αποτέλεσμα να μείνει πίσω στο μάθημα της κολύμβησης που ήταν καλή.
Ο Αετός ήταν είχε πρόβλημα πειθαρχίας. Σκαρφάλωνε καλύτερα από όλους στο δέντρο αλλά χρησιμοποιούσε πάντα το δικό του τρόπο για να φτάσει εκεί.
Ο Λαγός ήταν ο καλύτερος από όλους στο τρέξιμο, αλλά αναγκάστηκε να παρατήσει το σχολείο επειδή ήταν αδύνατο να περάσει το μάθημα της κολύμβησης.
Ο Σκίουρος ήταν εξαιρετικός στο μάθημα αναρρίχησης, αλλά η δασκάλα του τον ανάγκασε να ξεκινήσει τα μαθήματα πτήσης από κάτω προς τα πάνω και όχι το ανάποδο. Τότε ο Σκίουρος εξουθενώθηκε και τελικά στην τελική βαθμολογία πήρε C στην αναρρίχηση και D στο τρέξιμο.
Οι Σκύλοι αναγκάστηκαν να διδαχθούν από τους γονείς τους το μάθημα του σκαψίματος, επειδή οι καθηγητές αρνήθηκαν να το εισάγουν στο πρόγραμμα σπουδών τους.
Στο τέλος της χρονιάς κατάφερε και αποφοίτησε μόνο ένα μεταλλαγμένο Χέλι, το οποίο μπορούσε να κολυμπήσει καλά, να τρέξει, να σκαρφαλώσει και να πετάξει λίγο.”
Αυτό είναι ένα αλληγορικό κείμενο για ένα εκπαιδευτικό σύστημα που προσπαθεί να τρέξει όλα τα παιδιά με μια ταχύτητα, να τα βάλει όλα στο ίδιο καλούπι με τη μάταιη ελπίδα να τα φέρει όλα στο ίδιο επίπεδο ομοιομορφίας.
Σκεφτείτε το λίγο με το παράδειγμα των ζώων. Τώρα είναι πιο ξεκάθαρο. Δεν είναι τρελό;
Αυτό που ξεχνάμε πολλές φορές σαν άνθρωποι, σαν γονείς ή σαν εκπαιδευτικοί είναι ότι κάθε άνθρωπος, κάθε παιδί έχει το δικό του πεδίο ιδιοφυΐας. Και αυτό είναι πολύ σπουδαίο. Αν το υποβαθμίσουμε προσπαθώντας να το μεταλλάξουμε σε κάτι που δεν είναι, τότε θα συνεχίσει να αποφοιτά πάντα, μόνο το μεταλλαγμένο χέλι…
Κοινοποίησε αυτό το άρθρο για να το δουν και άλλοι γονείς
Οι σελίδες μας στο facebook και στο Instagram!
6 Comments
Εξαιρετικό άρθρο! Σχετική αναφορά στο συγκεκριμένο παράδειγμα με τα ζώα έχει κάνει αν θυμάμαι καλά ο λατρεμένος Ματθαίος Γιωσαφατ στο βιβλίο του “Μεγαλώνοντας μέσα στην ελληνική οικογένεια” όπου παραθέτει συν τις άλλης και τις απόψεις του για το εκπαιδευτικό μας σύστημα… Το “χαλασμένο” εκπαιδευτικό σύστημα το οποίο δεν βοηθά τα παιδιά να αναπτύξουν τις δεξιότητές του!
Η αναφορά σου στον Γιωσαφάτ Μαρία ήρθε να μου επιβεβαιώσει κάτι που σκέφτομαι όλη μέρα σήμερα, ζώντας την αγωνία της πρώτης μέρας των Πανελληνίων μαζί με τα παιδιά. Το χαλασμένο μας εκπαιδευτικό σύστημα δεν είναι καθόλου ασύνδετο με την ελληνική οικογένεια και την ανωριμότητα της να καταφέρει να ωθήσει τα παιδιά προς την κατάκτηση της ζωής, μέσω της ανάπτυξης δεξιοτήτων, συνεργατικότητας, ομαδικότητας και φυσικά και αυτοπεποίθησης.
Ίσως, ίσως λέω, αν ήμασταν πιο ώριμοι εμείς να είχαμε καταφέρει να διεκδικήσουμε και να πλησιάσουμε ένα διαφορετικό μοντέλο εκπαίδευσης. Ελπίζω να έχουμε αρχίσει να κάνουμε μερικά βηματάκια προς αυτήν την κατεύθυνση.
δυστυχώς είναι αλήθεια και όσο μεγαλώνουν τα παιδάκια μου με απασχολεί όλο και περισσότερο!
φοβερό άρθρο!
Εγώ νομίζω πως σκόπιμα το εκπαιδευτικό σύστημα λειτουργεί έτσι… χωρίς καμιά δημιουργικότητα, χωρίς χώρο για τους διαφορετικούς, χωρίς καμιά προσπάθεια να διαλέγει ο καθένας εκείνο που του αρέσει και τον εκφράζει…. Μια μόρφωση σε κονσερβοκούτι….
Πολύ θα ήθελα να είναι όλα διαφορετικά και το σύστημα να τους χωρά όλους!!!
Δυστυχώς δεν ξέρουμε τι θα πει συνεργατικότητα, ανάπτυξη δεξιοτήτων, διαφορετικότητα και συνεχίζουμε να ονειρευόμαστε ότι τα παιδιά μας θα γίνουν γιατροί και δικηγόροι. Πριν βιαστούμε να αποφασίσουμε για αυτά, ας τα ακούσουμε, ας δούμε τι αυτά θέλουν και μπορούν. Το όνειρο της διάκρισης δεν μπορεί να συνεχιστεί έτσι πια…
Υπέροχο άρθρο! Δυστυχώς το θέμα με απασχολεί πολύ!!! Μακάρι να υπήρχε ένα σύστημα παιδείας που θα χωρούσε μέσα του όλα τα παιδιά! Αυτά όμως είναι μεγαλεία! Εδώ δεν έχουμε καν σύστημα παιδείας… όλα λειτουργούν στον αυτόματο πιλότο…