Τα παιδιά δε μαθαίνουν από ανθρώπους που δε συμπαθούν
Η Rita F. Pierson, επαγγελματίας παιδαγωγός από το 1972, δίδασκε επί 40 χρόνια σε δημοτικά, γυμνάσια και σχολεία ειδικής αγωγής.
Μέσα στο σπουδαίο έργο της και η μοναδική ομιλία της στο TED Talks Education το 2013 που αξίζει να διαβάσει και να ακούσει κάθε γονιός και εκπαιδευτικός.
Είναι τόσο συγκλονιστικά τα λόγια της και τόσο έντονη η παρακίνηση προς τους εκπαιδευτικούς να πιστέψουν στους μαθητές τους και να επικοινωνήσουν μαζί τους σε ένα αληθινό, ανθρώπινο και προσωπικό επίπεδο.
Κορυφαία στιγμή της ομιλίας της, η σκηνή που εξηγεί σε μια συνάδελφο της που δεν την ένοιαζε καθόλου το λειτούργημα της εκπαιδευτικού αλλά παρόλα αυτά το εξασκούσε σαν αγγαρεία, ότι τα παιδιά δε μαθαίνουν από ανθρώπους που δε συμπαθούν. Και πόση αλήθεια κρύβει αυτή η φράση. Όλη την εκπαίδευση, κυριολεκτικά.
Διάβασε την ομιλία της και μπορείς να τη δεις και παρακάτω στο βίντεο.
«Έχω περάσει όλη τη ζωή μου είτε στο σχολείο, στο δρόμο για το σχολείο, είτε συζητώντας για όσα συμβαίνουν στο σχολείο.
Και οι δύο γονείς μου ήταν εκπαιδευτικοί, το ίδιο και ο παππούς και η γιαγιά από την πλευρά της μητέρας μου, και τα προηγούμενα σαράντα χρόνια έκανα κι εγώ το ίδιο.
Οπότε, περιττό ν’ αναφέρω πως όλα αυτά τα χρόνια είχα την ευκαιρία να δω την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση από πολλές πλευρές.
Ορισμένες απ’ αυτές τις μεταρρυθμίσεις ήταν καλές. Άλλες, δεν ήταν και τόσο καλές.
Τώρα ξέρουμε γιατί τα παιδιά εγκαταλείπουν το σχολείο. Ξέρουμε γιατί δε μαθαίνουν. Είναι είτε η φτώχεια, οι συχνές απουσίες, η αρνητική επιρροή των συμμαθητών. Ξέρουμε το γιατί.
Ένα πράγμα όμως για το οποίο ποτέ δε συζητάμε ή συζητάμε σπάνια είναι η αξία και η σημασία την ανθρώπινης επαφής. Οι σχέσεις.
Ο Τζέιμς Κόμερ λέει πως καμία σημαντική γνώση δεν αποκτιέται χωρίς μια σημαντική σχέση. Ο Τζώρτζ Γουόσινγκτον Κάρβερ λέει πως η μάθηση είναι η κατανόηση των σχέσεων.
Καθένας σ’ αυτή την αίθουσα έχει επηρεαστεί από κάποιο δάσκαλο ή κάποιον ενήλικα. Επί χρόνια, παρακολουθώ ανθρώπους να διδάσκουν. Έχω δει τους καλύτερους και μερικούς από τους χειρότερους.
Μια συνάδελφος μου είπε κάποτε: «Δε με πληρώνουν για να συμπαθώ τα παιδιά. Με πληρώνουν για να τα διδάσκω. Τα παιδιά πρέπει να μάθουν – εγώ πρέπει να τα διδάξω – εκείνα πρέπει να μάθουν. Τέλος!».
Εγώ λοιπόν της απάντησα:
«Ξέρεις, τα παιδιά δε μαθαίνουν από ανθρώπους που δε συμπαθούν».
Μου είπε πως «Αυτά είναι χαζομάρες, δεν ισχύουν». Της απάντησα: «Αγαπητή μου, η σχολική χρονιά θα είναι μακρά και επίπονη». Δε χρειάζεται ν’ αναφέρω πως πράγματι ήταν.
Κάποιοι πιστεύουν πως είτε το ‘χεις είτε δεν το ‘χεις με τις σχέσεις.
Πιστεύω πως ο Στέφεν Κόβεϊ είχε τη σωστή ιδέα. Είπε πως πρέπει να κάνεις μερικά απλά πράγματα όπως το να κατανοήσεις πρώτος αντί να ζητάς να σε κατανοήσουν. Μιλάμε για απλά πράγματα, όπως η συγγνώμη.
Το έχετε σκεφτεί ποτέ; Ζητήστε από ένα παιδί συγγνώμη και θα σοκαριστεί.
Παρέδωσα ένα μάθημα στα μαθηματικά κάποτε, για τους συντελεστές.
Δεν είμαι καλή στα μαθηματικά, αλλά το πάλεψα. Γύρισα και κοίταξα το βιβλίο του δασκάλου. Είχα διδάξει όλο το μάθημα με λάθος τρόπο.
Επέστρεψα λοιπόν στην τάξη την άλλη μέρα και είπα: «Κοιτάξτε παιδιά, πρέπει να ζητήσω συγγνώμη. Σας δίδαξα όλο το μάθημα λανθασμένα. Λυπάμαι».
Και τότε τα παιδιά απάντησαν: «Δεν πειράζει κυρία Πίρσον. Ήσασταν τόσο ενθουσιασμένη που σας αφήσαμε να συνεχίσετε».
Είχα τάξεις που ήταν τόσο χαμηλά, τόσο ακαδημαϊκά ανεπαρκείς, που έκλαψα.
Αναρωτιόμουν, πώς θα καταφέρω να πάω αυτήν την τάξη-ομάδα μέσα σε εννέα μήνες από εκεί που είναι, εκεί που έπρεπε να είναι; Ήταν δύσκολο. Ήταν εξαιρετικά δύσκολο.
Πώς μπορώ ν’ αυξήσω την αυτοεκτίμηση ενός παιδιού και τις ακαδημαϊκές επιδόσεις του, την ίδια στιγμή;
Μια χρονιά, είχα μια φαεινή ιδέα.
Είπα στους μαθητές μου: «Έχετε επιλεγεί να είστε στην τάξη μου επειδή είμαι η καλύτερη δασκάλα και εσείς οι καλύτεροι μαθητές! Μας έβαλαν όλους μαζί ώστε να δείξουμε σε όλους τους άλλους πώς γίνεται».
Ένα απ’ τα παιδιά είπε… «Σοβαρά τώρα; Αλήθεια;»
Απάντησα: «Αλήθεια! Πρέπει να δείξουμε στις άλλες τάξεις πώς γίνεται! Γι’ αυτό όταν περνάμε στο διάδρομο, οι άνθρωποι θα μας προσέχουν, οπότε δεν μπορείτε να κάνετε φασαρία. Θα πρέπει να περπατάτε κορδωμένοι».
Τους έδωσα κι ένα ρητό να λένε: «Είμαι κάποιος». «Ήμουν κάποιος όταν ήρθα». «Θα είμαι κάποιος καλύτερος όταν θα φύγω».
«Είμαι δυνατός και είμαι ισχυρός». «Αξίζω την εκπαίδευση που παίρνω εδώ». «Έχω πράγματα να κάνω, ανθρώπους να εντυπωσιάσω και μέρη να επισκεφτώ».
Και τα παιδιά είπαν ενθουσιασμένα «Ναι!»
Βλέπετε, άμα το επαναλαμβάνεις συνέχεια, γίνεται μέρος του εαυτού σου.
Έτσι, τους έδωσα ένα τεστ 20 ερωτήσεων.
Ένας μαθητής έχασε τις 18. Του έβαλα «+2» στο γραπτό του κι ένα γελαστό προσωπάκι. Μου είπε: «Κυρία Πίρσον, αυτό είναι Δ’;» Απάντησα «Ναι.» Και είπε: «Τότε γιατί μου βάλατε γελαστό προσωπάκι;» Απάντησα: «Επειδή είσαι σε καλό δρόμο. Βρήκες τις δύο. Δεν τις έχασες όλες».
Ρώτησα: «Όταν θα το επαναλάβουμε, δεν θα τα πας καλύτερα;» Κι εκείνος είπε: «Ναι, κυρία, μπορώ και καλύτερα».
Στην πραγματικότητα το «-18» σου ρουφάει όλη την ενέργεια. Αλλά το «+2» του είπε πως δεν είναι τελείως σκράπας.
Επί χρόνια παρακολουθούσα τη μητέρα μου να χρησιμοποιεί τα διαλείμματα για επαναλήψεις.
Να κάνει ιδιαίτερα στα σπίτια τ’ απογεύματα, ν’ αγοράζει βούρτσες, χτένες, φυστικοβούτυρο και κράκερς να τα έχει στο συρτάρι της για τα παιδιά που έπρεπε να φάνε.
Είχε ακόμα και σφουγγάρι και σαπούνι για εκείνα που δεν μύριζαν πολύ όμορφα. Βλέπετε είναι δύσκολο να διδάσκεις παιδιά που δεν κάνουν μπάνιο. Και τα παιδιά μπορούν να είναι σκληρά.
Είχε λοιπόν αυτά τα πράγματα στο συρτάρι της έδρας και χρόνια αργότερα, όταν συνταξιοδοτήθηκε, έβλεπα μερικά από εκείνα τα παιδιά να έρχονται και να της λένε: «Ξέρετε κυρία Γουόκερ, μου αλλάξατε τη ζωή. Την κάνατε να λειτουργήσει για μένα. Με κάνατε να νιώσω σημαντικός, ακόμη κι όταν μέσα μου ήξερα ότι δεν ήμουν. Θέλω να δείτε ποιος έχω γίνει σήμερα».
Όταν η μητέρα μου πέθανε δυο χρόνια πριν, στα 92, ήρθαν τόσοι πολλοί παλαιοί μαθητές της στην κηδεία της, που δάκρυσα, όχι επειδή είχε φύγει, αλλά επειδή άφησε πίσω της ένα κληροδότημα σχέσεων που δεν μπορεί ποτέ να χαθεί.
Αντέχουμε να έχουμε περισσότερη επαφή; Σίγουρα.
Θα συμπαθείτε όλα σας τα παιδιά; Όχι βέβαια. Και ξέρετε πως τα δυσκολότερα παιδιά ποτέ δεν λείπουν. Ποτέ. Δε θα τα συμπαθείτε όλα. Και τα πιο δύσκολα εμφανίζονται για κάποιο λόγο. Είναι η σύνδεση. Είναι η σχέση. Και παρόλο που δε θα τα συμπαθήσετε όλα, το κλειδί είναι να μην το μάθουν ποτέ.
Οι δάσκαλοι λοιπόν γινόμαστε σπουδαίοι ηθοποιοί.
Ερχόμαστε στη δουλειά ακόμη κι όταν δεν αισθανόμαστε καλά, ακούμε για μεθοδεύσεις που δεν έχουν και πολύ νόημα, αλλά διδάσκουμε έτσι κι αλλιώς. Διδάσκουμε επειδή αυτό είναι που κάνουμε.
Η διδασκαλία και η μάθηση θα έπρεπε να δημιουργούν χαρά.
Πόσο ισχυρός θα ήταν ο κόσμος μας αν είχαμε παιδιά που δεν φοβούνται να πάρουν ρίσκα, που δεν φοβούνται να σκεφτούν, και που έχουν έναν υπερασπιστή;
Κάθε παιδί αξίζει έναν υπερασπιστή, έναν ενήλικα που δεν θα τα παρατήσει ποτέ, που καταλαβαίνει τη δύναμη της επαφής, κι επιμένει να γίνουν το καλύτερο που μπορούν.
Είναι σκληρή αυτή η δουλειά; Ιδέα δεν έχετε, πόσο σκληρή είναι. Αλλά δεν είναι ακατόρθωτη. Μπορούμε να το κάνουμε. Είμαστε εκπαιδευτικοί. Είμαστε γεννημένοι να κάνουμε τη διαφορά.
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.»
Μπορείτε αν θέλετε να δείτε το βίντεο της ομιλίας με ελληνικούς υπότιτλους. Οι εκφράσεις της και η γλώσσα του σώματος της είναι μοναδικές.
Η Rita F. Pierson έφυγε από τη ζωή λίγους μήνες μετά την ομιλία της στο TED σε ηλικία μόλις 61 ετών. Είχε να δώσει πολλά περισσότερα, όχι μόνο στα παιδιά και στους εκπαιδευτικούς, αλλά σε όλον τον κόσμο. Όμως κρατάμε σαν θησαυρό αυτά που άφησε πίσω της και είναι πολύ σπουδαία.
Λίζα
Είναι ωραίο να μοιραζόμαστε. Κοινοποίησε αυτό το άρθρο για να το διαβάσουν και άλλοι. Όμως ΔΕΝ επιτρέπεται η αντιγραφή του χωρίς άδεια ©
Ακολούθησε μας αν θέλεις επίσης και στις σελίδες μας στο facebook και στο Instagram!
